فهرست مطالب
مینیسک زانو چیست؟
از سری آموزش های درمان زانو درد شما را با موضوع ” 28سوال متداول پارگی مینیسک زانو چیست؟” آشنا می کنیم.
مینیسک یک بالشتک غضروفی شکل در زانوست که بین مفاصل قرار گرفته و آنها را نگه می‌دارد. وظیفه مینیسک گرفتن جلوی ساییدگی استخوان‌ها است. در اثر یک پیچ سادهٔ زانو مینیسک پاره می شود. بعضی وقت‌ها تکه‌ای غضروف جدا شده و در مفصل زانو گیر می‌کند که باعث قفل شدن آن میشود.
در ورزش‌هایی مانند فوتبال آمریکایی، و همین‌طور ورزش‌های مانند والیبال و فوتبال که پریدن و فعالیت‌های شدید دارند، پارگی مینیسک زانو شایع است. این اتفاق زمانی می‌افتد که فرد هنگام دویدن، ناگهان جهتش را تغییر می‌دهد و اغلب هم‌زمان با سایر آسیب‌ها، مانند آسیب به رباط صلیبی جلویی (Anterior Cruciate Ligament) اتفاق می‌افتد. در ورزشکارانی که سن بالاتری دارند پارگی مینیسک ریسک بیشتری هم دارد، چون مینیسک با گذشت زمان مدام ضعیف‌تر میشود. بیش از ۴۰ درصد از کسانی که بیشتر از ۶۵ سال دارند، دچار این آسیب هستند.
پارگی منیسک تا چه حد جدی است؟
پارگی مینیسک با توجه به اندازه و محل پارگی می‌تواند باعث ایجاد علائمی مثل درد، تورم، درد و ناراحتی شبانه، قفل شدن زانو، پیچش، یا گیر کردن شود. ممکن است بیمار علائم جدی نداشته باشد و درمان مینیسک بستگی به علائم بیماری دارد. در صورت عدم درمان ممکن است بیمار دچار درد مداوم و تورم در زانو شود.
چه عواملی باعث پارگی مینیسک میشود؟
صدماتی که در اثر سقوط یا در حین توقف ناگهانی حرکت یا حرکات محوری به زانو وارد میشود، حتی در مینیسک‌های نرمال نیز می‌تواند باعث پارگی شود. اگر بیماران دچار مینیسک دژنراتیو شده باشند که ممکن است به دلیل طولانی شدن زمان آسیب‌دیدگی یا پیری اتفاق بیفتد، هرگونه حرکت ظریف نیز می‌تواند باعث پارگی مینیسک شود.
علائم پارگی مینیسک چیست؟
بیماران مبتلا به پارگی منیسک به مدت چند ساعت تا چند روز دچار درد همراه با تورم می‌شوند. این بیماران همچنین ممکن است علائمی مانند گیر کردن، قفل شدن یا خالی شدن زانو را تجربه کنند. بیمار همچنین ممکن است از درد و ناراحتی شبانه در لگن خود شکایت کند.
پزشک چگونه می‌تواند پارگی مینیسک را تشخیص دهد ؟
تاریخچه پزشی بیمار و همچنین معاینه فیزیکی که پزشک در مطب انجام می‌دهد معمولاً می‌تواند پارگی مینیسک را مشخص کند. معمولا از اشعه ایکس برای تشخیص صدمات استخوانی استفاده می‌کنند اما برای تاييد تشخيص پارگی مینیسک، لازم است MRI انجام شود.
آیا ممکن است پارگی مینیسک به تنهایی بدون جراحی بهبود یابد؟
اگر پارگی جزئی در حاشیه مینیسک وجود داشته باشد، ممکن است نیازی به جراحی نباشند و پارگی با گذشت زمان به خودی خود بهبود یابد. بیمارانی که دچار پارگی مینیسک می‌شوند لزوماً نیازی به درمان جراحی ندارند و بعضی از آنها با کمک استراحت، بالا بردن پا، یخ، داروهای ضد التهابی و فشردهسازی بدون جراحی قابل درمان هستند. همچنین بیمار می‌تواند از فیزیوتراپی نیز کمک بگیرد. درمان بستگی به این دارد که چه علائم و ناراحتی‌هایی در بیمار ایجاد شده است.
چه مدت طول می‌کشد تا پارگی مینیسک بدون جراحی بهبود یابد؟
بهبود پارگی مینیسک در قسمت بیرونی، که کوچک‌تر است، بدون جراحی ممکن است ۶ تا ۸ هفته طول بکشد. بیمار می‌تواند با انجام فیزیوتراپی و همچنین استفاده از داروهای ضد التهابی و یخ، استراحت، و فشرده سازی به بهبودی خود کمک کند.
چه مدت طول می‌کشد تا آسیب‌دیدگی مینیسک بهبود یابد؟
معمولا دوراه نقاهت پس از آسیب‌دیدگی در حدود ۶-۸ هفته است. ممکن است بیمار در این دوره تحرک محدودی داشته باشد. داروهایی مانند داروهای ضد التهابی و درمان فیزیکی می‌تواند به بهبود آسیب‌دیدگی مینیسک کمک کنند.
آیا می‌توانم با مینیسک پاره راه بروم؟
اگرچه پارگی مینیسک ممکن است باعث ایجاد درد و تورم شود، اما اگر تحت کنترل باشد بیمار به خوبی می‌تواند با آن راه برود و همچنین کارهای معمول زندگی روزمره خود را انجام دهد. اگر علائم پارگی مینیسک در بیمار زیاد باشدف باید برای مدیریت آن به پزشک مراجعه کند.
بعد از آسیب‌دیدگی مینیسک چقدر طول می‌کشد تا دوباره بتوانم راه بروم؟
آسیب‌دیدگی مینیسک اگرچه ممکن است باعث بروز علائمی مانند درد، گیر کردن، قفل شدن، و پیچش زانو در بیمار شود، اما معمولا بیمار می‌تواند با این شرایط نیز راه برود. آسیب‌دیدگی مینیسک همچنین ممکن است باعث تورم زانو شود. اگر بیماران علائم شدیدی داشته باشند، ممکن است از عصا یا چوب دستی برای راه رفتن استفاده کنند.
در صورت درمان نشدن پارگی مینیسک چه اتفاقی می‌افتد؟
پارگی جزئی در قسمت بیرونی حاشیه مینیسک ممکن است به خودی خود بهبود یابد. اما در غیر این صورت ممکن است باعث ایجاد علائمی مثل درد و تورم شود. اگر پارگی مینیسک قابل توجه باشد، ممکن است این پارگی گسترده شود، فعالیت‌های بیمار را محدود کند ،و با گذشت زمان افزایش یابد.
آیا ممکن است پارگی مینیسک تشدید شود؟
پارگی مینیسک ممکن است با فعالیت، به خصوص فعالیت‌های محوری، بدتر شود. در این گونه فعالیت‌ها ممکن است مینیسک بین دو کندیل گیر کند و اندازه آن افزایش یابد. در این صورت وضعیت بیماران به دلیل درد و تورم وخیم‌تر میشود.
پارگی مینیسک چگونه درمان میشود؟
پارگی مینیسک بدون جراحی نیز قابل درمان است. برای درمان پارگی مینیسک آن از بیمار خواسته میشود استراحت کند، از یخ، بریس‌های فشردهسازی، و همچنین ارتفاع به همراه داروهای ضد التهابی با یا بدون تزریق کورتیزون در زانو استفاده کند. بیمارانی که با درمان محافظه کارانه بهبود نمی‌یابند ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی داشته باشند که در این صورت یا منیسک ترمیم میشود ، اگر قابل ترمیم باشد، یا مینیسککتومی جزئی برای برداشتن قسمت پاره شده از منیسک و متعادل کردن پشت مینیسک انجام میشود تا لبه‌های آن پایدار شود.
آرتروسکوپی چیست؟
آرتروسکوپی نوعی عمل جراحی است که در آن یک دوربین با منبع نور از طریق سوراخ‌هایی در پا به مفصل بدن وارد میشود تا مشاهده درون مفصل را برای پزشک میسر کند. پزشکان ممکن است سوراخ‌های دیگری نیز برای وارد کردن دستگاه آرتروسکوپی برای انجام جراحی آرتروسکوپی ایجاد کنند. آرتروسکوپی با ایجاد توانبخشی اولیه و همچنین بهبودی بدون ایجاد عوارض مضاعفی که در اثر جراحی‌های باز مفصل ایجاد میشود، در مدیریت صدمات مفاصل متحول شده است.
در جراحی آرتروسکوپی چه اتفاقی می‌افتد؟
در طی عمل جراحی آرتروسکوپی، یک دوربین با منبع نور از طریق برش یا سوراخ‌های کوچک در پا به مفصل زانوی بیمار وارد میشود. ابزارهای آرتروسکوپی نیز از طریق سوراخ‌های دیگری که در پا ایجادشده وارد مفصل می‌شوند. ابتدا مفصل بررسی شده و سپس مراحل لازم انجام میشود.
بعد از جراحی آرتروسکوپی چه مدت باید در بیمارستان بمانم؟
بیشتر بیماران بعد از عمل جراحی آرتروسکوپی، از بیمارستان یا مرکز جراحی مرخص می‌شوند. این عمل در حدود دو ساعت انجام میشود و پس از آن، در صورت نیاز، جدا از داروهایی که پزشک برای بیمار تجویز می‌کند، ابزارهای کمکی مثل بریس نیز برای کمک به راه رفتن به بیمار داده میشود.
مینیسککتومی چیست؟
منیسککتومی نوعی عمل جراحی است که در آن قسمتی از مینیسک مفصل زانو، یا مینیسک به طور کامل برداشته میشود تا علائم آزاردهنده پارگی مینیسک را از بین ببرند. در بیشتر اوقات، مینیسککتومی جزئی انجام میشود و ما تمایل داریم که مینیسک سالم را در جای خود نگه داریم تا بتواند نقش محافظتی خود را انجام دهد و به حرکت مفصل زانو کمک کند.
آیا حذف بخشی از غضروف من بی‌خطر است؟
غضروف زانو به شکل مینیسک برای کمک به سر خوردن و همچنین محافظت کردن از مفصل زانو وجود دارد. غضروف نباید از بین برود، اما اگر پاره شود و بیمار علائمی داشته باشد که با استفاده از روش‌های محافظه‌کارانه نیز برطرف نشود، بنابراین ممکن است نیاز باشد این قسمت از غضروف خارج شود تا بیمار علائم آزاردهنده نداشته باشد.
دوره نقاهت جراحی آرتروسکوپی چند وقت است؟
بیمارانی که تحت عمل جراحی آرتروسکوپی قرار می‌گیرند ممکن است بعد از کلیه جراحی‌های معمول زانو مانند مینیسککتومی، ۶-۸ هفته طول بکشد تا بهبود پیدا کنند. بیمارانی که عمل ترمیم مینیسک انجام داده‌اند ممکن است ۳-۴ ماه طول بکشد تا منیسک آن به طور کامل بهبود یابد. بیمارانی که تحت عمل بازسازی رباط مانند ساخت رباط صلیبی زانو یا PCL قرار می‌گیرند، باید به مدت طولانی برنامه توانبخشی خود را دنبال کنند و بسته به نوع کار و وضعیت قبل از جراحی، ممکن است بهبودی آنها ۶ ماه تا یک سال طول بکشد.
چه مدت بعد از عمل باید از عصا استفاده کنم؟
استفاده از عصا پس از عمل به نوع جراحی و همچنین به بیمار بستگی دارد. اکثر بیماران تحت عمل جراحی مینیسککتومی جزئی آرتروسکوپی قرار نخواهند گرفت و نیازی به عصا ندارند یا ممکن است برای راحتی و کمک به راه رفتن تنها برای چند روز از آنها استفاده کنند. بیمارانی که تحت بازسازی مینیسک یا بازسازی رباط صلیبی قرار دارند ممکن است برای مدت طولانی به عصا نیاز داشته باشند.
آیا جراحی برای من گزینه مناسبی است؟
جراحی زانو به صورت مینیسککتومی، ترمیم مینیسک یا بازسازی رباط در اصل جزو جراحی‌های انتخابی است و گزینه‌ای است که قبل از تصمیم‌گیری، پزشک و بیمار باید مورد آن با هم صحبت کنند.
خطرات مرتبط با این نوع درمان چیست؟
خطر مرتبط با جراحی آرتروسکوپی شامل خونریزی، لخته شدن خون در ساق پا، عفونت، آسیب‌دیدگی اعصاب یا رگ‌های خونی، آسیب به غضروف، رباط‌ها، مینیسک، سفتی زانو به غیر از خطرات بیهوشی است.
آیا بعد از عمل نیاز به تغییر رژیم غذایی دارم؟
اگرچه رژیم غذایی خاصی وجود ندارد، اما همیشه توصیه میشود بلافاصله بعد از عمل غذاهای نرم مصرف کنید. این کار نه تنها به جلوگیری از یبوست کمک می‌کند بلکه از تهوع و استفراغ نیز جلوگیری می کند.
آیا نیاز به کاهش وزن دارم؟
کاهش وزن تأثیرات زیادی روی بدن دارد. اگر بیمار از BMI بالایی برخوردار باشد، کاهش وزن از نظر کاهش فشار خون، مدیریت بهتر دیابت و همچنین پیشگیری و کمک به مدیریت درد اسکلتی-عضلانی و اختلالاتی از جمله درد کمر، زانو، لگن ،و درد مچ پا به او کمک خواهد کرد.
چه موقع می‌توانم فعالیت عادی خود را از سر بگیرم؟
بیمارانی که تحت عمل جراحی مینیسککتومی آرتروسکوپی قرار گرفته‌اند، معمولاً طی چند روز پس از عمل می‌توانند فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرند. بیمار می‌تواند به تدریج میزان کارهایی را که می‌تواند انجام دهد افزایش دهد. حدود شش تا هشت هفته پس ار عمل جراحی طول می‌کشد تا بیمار به طور کامل بهبود یابد. بیمارانی که تحت عمل جراحی ترمیم مینیسک قرار گرفته‌اند، ممکن است به مدت زمان بیشتری، سه تا چهار ماه، برای بهبودی کامل نیاز داشته باشند. بیمارانی که تحت عمل بازسازی رباط قرار می‌گیرند، ممکن است بهبودی کامل آنها پس از عمل جراحی شش ماه تا یک سال نیز طول بکشد.
آیا بعد از عمل به یک برنامه ورزشی خاص نیاز دارم؟
بیشتر بیماران پس از جراحی‌های آرتروسکوپی وارد برنامه‌های فیزیوتراپی می‌شوند. این بیماران تحت برنامه‌های ورزشی خاصی قرار می‌گیرند که این برنامه‌ها با توجه به نوع جراحی که انجام شده است، مشخص میشود. بیماران باید به طور مرتب به فیزیوتراپیست و همچنین پزشک خود مراجعه کنند.
آیا به فیزیوتراپی احتیاج دارم؟
اکثر بیمارانی که تحت عمل جراحی آرتروسکوپی قرار می‌گیرند، بلافاصله یک هفته پس از جراحی باید برنامه‌های فیزیوتراپی خود را آغاز کنند. علاوه بر این، برنامه ورزش خانگی نیز برای این بیماران در نظر گرفته میشود.
چه کار دیگری می‌توانم انجام دهم تا خطر آسیب‌دیدگی دوباره را کاهش دهم؟
با تشخيص علت و دلايل آسيب مي‌توان به شناخت خطر آسيب ديدگي و کاهش آن كمك كرد. بیماران در صورت داشتن اضافه وزن ممکن است نیاز به کاهش وزن داشته باشند. همچنین ممکن است لازم باشد تا در حین انجام فعالیت‌های پرخطر از بریس استفاده کنند تا خطر آسیب‌دیدگی را کاهش دهند.
آیا فیزیوتراپی می‌تواند منیسک پاره شده را ترمیم کند؟
فیزیوتراپی در صورت پاره شدن مینیسک می‌تواند به بازیابی دامنه حرکات و همچنین قدرت و در عین حال کاهش درد و تورم زانو کمک کند. اگر منیسک از قسمت بیرونی نزدیک خط مفصل پاره شود، ممکن است به مرور زمان بهبود یابد. همچنین با فیزیوتراپی می‌توانید به حفظ و بهبود عملکرد زانوی خود کمک کنید.
